จากรายงานสถิติขององค์การอนามัยโลก (WHO) พบว่าโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับ 1 ของคนทั่วโลก ทุกปีมีประชากรประมาณ 17 ล้านคนเสียชีวิตจากโรคหัวใจและหลอดเลือดและคาดว่าตัวเลขจะเพิ่มสูงขึ้นเป็น 23 ล้านคนในปี 2573 จะเห็นได้ว่าโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นโรคที่ใกล้ตัวทุกคน

โรคหลอดเลือดหัวใจตีบเกิดขึ้นจากอะไร

เป็นกลุ่มอาการของโรคหัวใจและหลอดเลือด เกิดจากการที่หลอดเลือดตีบแคบลงหรือมีการอุดตันจากไขมันที่เกาะอยู่ที่ผนังของหลอดเลือดชั้นใน บางคนอาจมีหินปูนหรือมีแคลเซียมมาเกาะด้วย ทำให้เลือดไหลไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจได้ไม่เพียงพอ จนเกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
 

สัญญาณอันตราย เตือนว่าอาจเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบแล้วนะ

ผู้ป่วยอาจไม่รู้ตัวว่าเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ-ตันเพราะมักไม่มีอาการในระยะแรก แต่เมื่อหลอดเลือดเริ่มตีบ อาจมีอาการดังนี้ได้

• เจ็บแน่นหน้าอก
• เหนื่อยง่ายผิดปกติ
• หน้ามืด เวียนศีรษะ เป็นลม
• หัวใจเต้นผิดปกติ เช่น ใจสั่น ใจเต้น

จะรู้ได้อย่างไรว่ามีความเสี่ยงแค่ไหน

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบมีหลายอย่างด้วยกัน เช่น

• อายุที่มากขึ้น โรคนี้มักเกิดกับคนที่มีอายุ 40-50 ปีขึ้นไป
• มีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคหัวใจตั้งแต่อายุน้อยหรือเสียชีวิตปัจจุบันทันด่วน
• มีน้ำหนักเกิน
• สูบบุหรี่
• เป็นโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง
• ความเครียดเรื้อรัง

แพทย์จะวินิจฉัยได้อย่างไร

สิ่งสำคัญที่สุดคือการซักประวัติ เพราะอาการบางอย่างของโรคนี้มีความคล้ายคลึงกับโรคอื่น แพทย์จะซักประวัติอย่างละเอียดเพื่อวินิจฉัยแยกโรค หลังจากนั้นแพทย์จะตรวจทางห้องปฏิบัติการเพิ่มเติม เช่น ตรวจคลื่นหัวใจ ตรวจเลือดดูปัจจัยเสี่ยงต่างๆ และอาจตรวจแนวรุก เช่น วิ่งสายพานหรือวิ่งสายพานบวกกับการทำอัลตร้าซาวด์หัวใจ ถ้าผลออกมาผิดปกติ แพทย์อาจตรวจเพิ่มเติม เช่น ทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ฉีดสีดูหลอดเลือดหัวใจและตรวจอัลตร้าซาวด์
 

เมื่อเป็นโรคหลอดเลือดตีบแน่แล้ว จะรักษาด้วยวิธีใดได้บ้าง

แพทย์จะเลือกวิธีการรักษาโดยพิจารณาตามลักษณะการตีบ กายภาพของการตีบของเส้นเลือดหัวใจว่าตีบทั้งหมดกี่เส้นและปัจจัยที่สำคัญอื่นๆ โดยทั่วไปการรักษาทำได้ 3 วิธีด้วยกันคือ

• การรักษาด้วยยา สำหรับคนที่หลอดเลือดตีบไม่เกิน 70% และมีอาการไม่มาก
• การรักษาผ่านทางสายสวนหลอดเลือด เป็นการขยายหลอดเลือดหัวใจด้วยบอลลูนร่วมกับการใส่ขดลวดตาข่าย
• การผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ  เป็นการผ่าตัดต่อเส้นเลือดเลี้ยงหัวใจ เพื่อทำทางเบี่ยงเสริมหลอดเลือดบริเวณที่ตีบหรือตันทำให้เลือดผ่านส่วนที่ตีบหรือตันได้ดีขึ้น ส่งผลทำให้ออกซิเจนไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจได้มากขึ้น

ป้องกันไว้ดีกว่าแก้

โรคหลอดเลือดหัวใจตีบป้องกันได้ด้วยการควบคุมปัจจัยเสี่ยง ยิ่งเริ่มเร็วเท่าไรยิ่งดีและควรทำให้เป็นนิสัยไปจนตลอดชีวิต

• ไม่สูบบุหรี่หรือเลิกสูบบุหรี่  บุหรี่เป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดโรคหัวใจวาย
• รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพหัวใจ เช่น ลดอาหารที่มีไขมันชนิดที่ไม่ดี เช่น เนยเทียม ไขมันสัตว์ น้ำมันปาล์ม เลือกอาหารที่มีไขมันชนิดดีสูง เช่น น้ำมันมะกอก ปลา รวมถึงอาหารที่มีกากใยสูง มีเกลือและน้ำตาลต่ำ
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ออกกำลังกายระดับปานกลางอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์หรือออกกำลังกายอย่างหนัก 75 นาทีต่อสัปดาห์ นอกจากนี้การออกกำลังกายที่ทำให้หัวใจเต้นเร็วขึ้นอย่างต่อเนื่อง 10 – 15 นาที รวมวันละอย่างน้อยครึ่งชั่วโมง ก็ทำให้หัวใจแข็งแรงได้เช่นเดียวกัน
• ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม โดยวัดได้จากค่าดัชนีมวลกาย (BMI) ที่มีมากกว่า 23 กิโลกรัมต่อตารางเมตรในคนไทย โดยค่า BMI คำนวณได้จากน้ำหนักตัว (กิโลกรัม) หารด้วยความสูง (เมตรยกกำลังสอง) และภาวะอ้วนลงพุงในเพศชายมีเส้นรอบเอวตั้งแต่ 90 เซนติเมตร ขึ้นไปและเพศหญิงมีเส้นรอบเอวตั้งแต่ 80 เซนติเมตรขึ้นไป 
• จัดการกับความเครียด เลือกกิจกรรมที่ชื่นชอบ ทำแล้วรู้สึกเพลิดเพลิน ไม่ว่าจะเป็นการออกกำลังกาย นั่งสมาธิ ฝึกโยคะ หรือทำกิจกรรมที่ผ่อนคลายร่วมกับครอบครัวหรือเพื่อน

มั่นใจในการรักษากับสถาบันโรคหัวใจ

สถาบันโรคหัวใจ โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ประกอบด้วยทีมแพทย์และสหสาขาวิชาชีพที่ทำงานร่วมกันอย่างสอดประสาย ตั้งแต่แพทย์ผู้ชำนาญเฉพะทางด้านโรคหัวใจ นักกายภาพบำบัดฟื้นพูเฉพาะโรคหัวใจ พยาบาลที่มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยโรคหัวใจและทีมเภสัชกรที่ชำนาญในเรื่องของยารักษาโรคหัวใจ นอกจากนี้เรายังเน้นผู้ป่วยเป็นศูนย์กลางในการส่งมอบการบริการดูแลรักษาที่มีคุณภาพในระยะเวลาอันรวดเร็ว






นพ. พิษณุ เกิดสินธ์ชัย อายุรศาสตร์แพทย์โรคหัวใจ