นิโคตินเป็นส่วนประกอบที่อยู่ในบุหรี่ซึ่งถือเป็นสารเสพติดที่มีผู้เสพมากที่สุด เพราะนิโคตินช่วยทำให้ผู้เสพรู้สึกคลายเครียด ลดความวิตกกังวล มีความจำดีขึ้น ซึ่งการสูบบุหรี่ทำให้สมองได้รับการเสพติดภายใน 6 วินาทีเท่านั้น เมื่อหยุดสูบบุหรี่จะทำให้เกิดอาการขาดนิโคติน ดังนั้นคนจึงติดบุหรี่ทั้งที่รู้ว่าเป็นอันตรายต่อสุขภาพ
ควันบุหรี่มีสารเคมีมากกว่า 4,000 ชนิด เป็นสารพิษมากกว่า 250 ชนิด เช่น นิโคติน ทาร์ คาร์บอนมอนนอกไซด์ ไฮโดรเจนไดออกไซด์ ไนโตรเจนไดออกไซด์ แอมโมเนีย และไซยาไนด์ เป็นต้น นอกจากนี้ ยังมีสารก่อมะเร็งมากกว่า 50 ชนิด ซึ่งสารเคมีในบุหรี่ทำให้เกิดโรคและอันตรายต่างๆ ได้แก่ โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง โรคถุงลมโป่งพอง โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคหัวใจขาดเลือด โรคมะเร็ง โรคไต โรคความดันโลหิตสูง โรคสมรรถภาพทางเพศเสื่อม โรคสมองเสื่อม เป็นต้น
ผลดีของการเลิกบุหรี่ต่อสุขภาพ
- ภายใน 20 นาทีหลังหยุดบุหรี่ อัตราการเต้นของหัวใจและความดันโลหิตที่สูงจากการสูบบุหรี่จะเริ่มลดลงสู่ระดับปกติ อุณหภูมิของมือและเท้าที่ต่ำลงจากการสูบบุหรี่จะกลับเข้าระดับปกติ
- ภายใน 24 ชั่วโมงหลังหยุดสูบบุหรี่ คาร์บอนมอนนอกไซด์ที่จับแน่นอยู่กับเลือดแดงจะถูกขจัดออกไป ปอดจะเริ่มขจัดเสมหะและสิ่งสกปรกต่างๆ อันเกิดจากการสูบบุหรี่ออกจากร่างกาย
- ภายใน 48 ชั่วโมง นิโคตินจะไม่หลงเหลืออยู่ในร่างกาย ความรู้สึก รู้รสและกลิ่นจะกลับคืนมา
- ภายใน 72 ชั่วโมง จะหายใจคล่องขึ้น และหลอดลมได้มีโอกาสหยุดพัก หลังจากต้องทำงานหนักมานาน
- ภายใน 2 วัน - 1 สัปดาห์ เลือดไหลเวียนไปสู่แขนขาได้ดีขึ้น สามารถออกกำลังกายได้เต็มที่
- ภายใน 3 - 9 เดือน ปัญหาการไอ การหายใจจะดีขึ้น เพราะปอดของคุณเริ่มทำงานได้ตามปกติ
- ภายใน 5 ปี อัตราเสี่ยงโรคหัวใจขาดเลือดจะลดลงเหลือครึ่งหนึ่งของคนไม่สูบบุหรี่
- ภายใน 10 ปี อัตราเสี่ยงโรคมะเร็งปอดและโรคหัวใจขาดเลือดลดลงเหลือครึ่งหนึ่งของคนไม่สูบบุหรี่
ผลดีต่อคุณภาพชีวิต
การเลิกสูบบุหรี่มีผลดีต่อคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพ ทั้งในส่วนของผู้ที่เลิกสูบบุหรี่เองและสมาชิกในครอบครัวที่ไม่ต้องสูดดมควันบุหรี่อีกต่อไป ซึ่งสำหรับผู้ที่เลิกบุหรี่ได้สำเร็จ จะมีสมรรถภาพทางกายดีขึ้น มีอาการเหนื่อยน้อยลง สามารถออกกำลังกายหรือทำกิจกรรมต่างๆ ได้มากขึ้น รู้สึกเป็นอิสระจากการเสพติดนิโคตินและสามารถควบคุมตัวเองได้ดีกว่าผู้ที่ยังเลิกบุหรี่ไม่ได้ นอกจากนี้ การเลิกสูบบุหรี่ยังช่วยปรับปรุงภาพลักษณ์และบุคลิกภาพ โดยการเลิกสูบบุหรี่ทำให้กลิ่นปากและกลิ่นเหม็นติดเสื้อผ้าหายไป ไม่มีฟันเหลืองหรือริมฝีปากคล้ำดำจากการสูบบุหรี่ ผิวพรรณเปล่งปลั่งอ่อนเยาว์ขึ้น จะเห็นได้ว่าการเลิกสูบบุหรี่นั้นมีประโยชน์ต่อคุณภาพชีวิตเป็นอย่างมาก
คลินิกเลิกบุหรี่บำรุงราษฎร์
ผู้ป่วยที่ต้องการเลิกสูบบุหรี่จะได้รับการดูแลจากทีมแพทย์และพยาบาลวิชาชีพ เพื่อตรวจสอบและกระตุ้นให้ผู้ป่วยมีแรงจูงใจในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และให้คำปรึกษาเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยให้ประสบความสำเร็จในการเลิกบุหรี่ มีเอกสารการให้ความรู้ และติดตามผลหลังให้คำปรึกษา โดยมีขั้นตอนดังนี้
1.พบแพทย์เพื่อสอบถามข้อมูลและให้คำแนะนำเบื้องต้น หลังจากนั้น แพทย์จะมอบหมายให้พยาบาลผู้ที่มีความรู้ทักษะเชี่ยวชาญในการให้คำปรึกษาด้านเลิกบุหรี่เป็นผู้ดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด
2.ประเมินภาวะการเสพติดบุหรี่ โดยใช้แบบทดสอบวัดระดับการติดสารนิโคตินและวัดระดับก๊าซคาร์บอนมอนนอกไซด์
3. ให้คำปรึกษาแก่ผู้ป่วยสอดคล้องกับระดับความต้องการที่จะเลิกบุหรี่ ดังนี้
3.1 ผู้ป่วยยังไม่คิดจะเลิกสูบบุหรี่ มีการให้คำแนะนำแบบสั้น
3.2 ผู้ป่วยคิดจะเลิกสูบบุหรี่ จะปรับความคิดที่ทำให้เกิดความลังเลใจ
3.3 ผู้ป่วยพร้อมและตั้งใจจะเลิกสูบบุหรี่ จะสร้างแรงจูงใจผ่านหลักการพื้นฐานที่นำไปใช้ได้จริง
3.4 ผู้ป่วยกำลังจะลงมือเลิกสูบบุหรี่ ให้ข้อมูลการจัดการอาการถอนยาและกำหนดวันหยุดสูบบุหรี่ สอนเทคนิคผ่อนคลาย และทักษะการจัดการ
ความเครียด
4. หลังจากให้คำปรึกษาจะติดตามผู้ป่วยโดยตรงและทางโทรศัพท์เป็นเวลา 1 ปี
เรียบเรียงโดย นพ. ประธาน วาทีสาธกกิจ อายุรศาสตร์โรคระบบการหายใจ โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์
ศูนย์โรคปอดและโรคระบบทางเดินหายใจ :
อาคารบำรุงราษฎร์ อินเตอร์เนชั่นแนล คลินิก ชั้น 15
โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ 33 สุขุมวิท ซอย 3 เขตวัฒนา กรุงเทพ 10110
โทร : 02-011-2222