แต่ละเจนมีสไตล์การสื่อสารและความคาดหวังต่างกัน เช่น รุ่นใหม่ชอบเร็ว กระชับ รุ่นเก่าอาจชอบละเอียด รอบคอบ เคล็ดลับคือไม่ต้องเหมือนกัน แต่หาจุดร่วม เช่น ฟังอย่างตั้งใจ ใช้คำที่เข้าใจง่าย และเคารพความต่าง การสื่อสารจะราบรื่นขึ้น

หลายครั้งที่เราสื่อสารกับคนต่าง Generation (Gen) ไม่ว่าจะเป็นในที่ทำงานหรือในครอบครัว ก็อาจมีความรู้สึกว่า ไม่เข้าใจกัน หรือ สื่อสารไปแล้วไม่ตรงกับที่อยากได้ ปัญหานี้เป็นเรื่องที่ พบบ่อยมาก และหลายคนคงเคยเจอ สิ่งสำคัญอันดับแรกคือการทำความเข้าใจว่าทำไมคนแต่ละ Gen ถึงมีความหมายในการสื่อสารหรือมีแนวคิดที่แตกต่างกัน

ทำไมการสื่อสารระหว่าง Gen ถึงต่างกัน?

ความแตกต่างนี้เกิดจาก แต่ละ Gen เติบโตมาในยุคที่แตกต่างกัน อย่างชัดเจน:
Gen X และ Gen Y (Millennials): เติบโตมาในยุคที่ยังมีความเป็น อนาล็อก สูง (เช่น วิทยุ) และ อินเทอร์เน็ตยังช้า หรือไม่สามารถเข้าถึงได้ทุกบ้าน การใช้ชีวิตจึงมีความ "สโลว์" กว่ามาก
Gen Z และ Gen Alpha: เติบโตมาในยุคที่ ทุกอย่างรวดเร็ว การสื่อสารจึงมักชอบอะไรที่ เร็ว สั้น กระชับ

ความแตกต่างของช่องทางการสื่อสาร

ผู้ใหญ่ (Gen เก่า): มักชอบการสื่อสารแบบอนาล็อก เช่น การโทรศัพท์ ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติ (Normal) สำหรับพวกเขา
เด็กยุคใหม่ (Gen Z/Alpha): จะไม่ค่อยโทรศัพท์ แต่จะนิยม DM (Direct Message) หรือ Text มากกว่า และมองว่า การโทรศัพท์มาโดยไม่บอกล่วงหน้าอาจเสียมารยาท หรือเป็นการ ลุกล้ำพื้นที่ส่วนตัว (Boundary)

ความเข้าใจผิดเกิดจาก:

• ผู้ใหญ่อาจมองว่าการ DM เป็นเรื่องที่ ไม่เป็นทางการ (Informal) และ ไม่ให้ความสำคัญ (Don't take it seriously) เพราะไม่คุ้นชิน

• เด็กๆ ก็ไม่คุ้นชินกับการที่ผู้ใหญ่โทรศัพท์มาหาหรือโทรมาตามงาน เพราะพวกเขาคุ้นชินกับการ Text หากันมากกว่า

 

ก้าวข้ามความเข้าใจผิด:

มองข้ามเจตนาที่ไม่น่า บ่อยครั้งที่เราไม่ชอบการสื่อสารของอีกฝ่ายเพราะเราคิดว่า เขามีเจตนาที่ไม่น่ารัก เช่น:
ผู้ใหญ่: มองว่าเด็กๆ ไม่มีกาลเทศะ
เด็กๆ: มองว่าผู้ใหญ่ ลุกล้ำความเป็นส่วนตัว โดยที่ไม่ได้อนุญาต
จริงๆ แล้วสิ่งเหล่านี้เป็นการ มองด้วยแว่นตาของตัวเอง โดยที่ยังไม่ได้ลองมองใน มุมมอง (Perspective) อื่น การที่ผู้ใหญ่โทรศัพท์ก็เป็นแค่ รูปแบบการสื่อสารรูปแบบหนึ่ง และการ Text ก็เป็นแค่ รูปแบบการสื่อสารรูปแบบหนึ่ง เท่านั้น
ถ้าเราถอด "แว่น" อคติลง เราจะเข้าใจว่า ทั้งสองฝ่ายต่างก็ต้องการสื่อสาร เพียงแต่ใช้ "วิธี" ที่แตกต่างกัน ซึ่งเมื่อมาเจอกันแล้วเกิด ความเข้าใจผิดได้

การหาจุดร่วมและสร้างสะพานเชื่อม Gen

ถ้าความสัมพันธ์ยังต้องไปต่อ (เช่น ยังต้องทำงานร่วมกัน) แทนที่จะต่างคนต่างตั้งแง่ใส่กัน ลองหาวิธีแก้ปัญหาเพื่อทำให้ความสัมพันธ์นี้ สบายใจ (Comfortable) มากขึ้น

วิธีปฏิบัติเพื่อการสื่อสารที่มีคุณภาพ

1. ให้พื้นที่และเข้าใจสไตล์ของกันและกัน: ยอมรับว่านี่คือสไตล์การสื่อสารของเขา
2. กำหนดวิธีการติดต่อร่วมกัน:

• ผู้ใหญ่ปรับตัว: ก่อนโทรศัพท์ ควร ส่งข้อความ (Text/Message) ไปบอกก่อนล่วงหน้า ว่าต้องการติดต่อเรื่องอะไร เวลาไหน
• เด็กๆ สื่อสารกลับ: บอกอีกฝ่ายว่า สะดวกให้ติดต่อเวลาไหน หรือช่องทางใด

3. ใช้การ Message แจ้งล่วงหน้า ว่า "อยากคุยเรื่องนี้ สะดวกให้โทรหาช่วงไหน กี่โมงถึงกี่โมง" เพื่อหาจุดกึ่งกลางร่วมกัน มุ่งเน้นที่ Solution: มองว่า "เราสามารถทำอะไรได้บ้างเพื่อก่อให้เกิด การสื่อสารที่ดีขึ้น" โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อมี Communication ที่ราบรื่น และสร้างผลดีในระยะยาว
 

สื่อสารด้วยเนื้อหา ไม่ใช่การโจมตีส่วน

สิ่งสำคัญ: หากเคยเกิดปัญหามาก่อน เป็นเรื่องปกติที่จะเกิดความรู้สึกไม่ดี หรือ "ไม่อยากจะติดต่อกับคนเหล่านี้อีกต่อไป" แต่ถ้าความสัมพันธ์ต้องไปต่อ ให้ ลดอคติ ลง และ ลองมองหาจุดตรงกลาง

1. มองข้ามเจตนา: ลองมองว่าพฤติกรรมของเขาอาจเป็นเพียง ธรรมชาติ ไม่ได้มีเจตนาอะไรไม่ดี
2. เปิดพื้นที่ให้สื่อสารความในใจ: ลองมีช่วงเวลาที่ สื่อสารความในใจ กันบ่อยๆ ว่าแต่ละฝ่ายรู้สึกอย่างไร
3. สื่อสารด้วยเนื้อหาเป็นหลัก:

• อย่าโจมตีตัวบุคคล (Do not attack personally): ให้ Feedback ในเรื่องของเนื้องาน ไม่ใช่เรื่องว่า "คุณเป็นคนอย่างไร" หรือ "คุณแย่"
• แยกงานออกจากคน: "งานไม่ดี" ไม่ได้แปลว่า "เขาแย่" คนเก่งก็มีวันที่แย่และทำงานไม่ดีได้ งานที่ไม่ดีเป็นเพียง เหตุการณ์ (Event) ครั้งหนึ่ง ซึ่งไม่ได้สะท้อนถึงตัวตนทั้งหมดของเขา และอาจไม่เป็นแบบนั้นตลอดไป
• การให้อภัยและโอกาส: ทั้งสองฝ่ายไม่ควรตัดสิน (Judge) ว่าอีกฝ่ายเคยทำพลาดมาก่อน เปิดโอกาสให้พวกเขาแสดง ศักยภาพ ใหม่ๆ ให้เห็น เพราะการที่ยังให้โอกาสกันอยู่ แปลว่ายังเห็นศักยภาพบางอย่างในตัวกันและกันอยู่ ก็จะทำให้ความสัมพันธ์เป็นไปในทางที่ เบาขึ้น สบายขึ้น และสามารถ ทำงานร่วมกันได้อย่างมีคุณภาพ ในที่สุด

เรียบเรียงโดย พญ. ปุณฑริก ศรีสวาท 
แพทย์ชำนาญการด้านจิตเวช