เมื่อพูดถึงโรคร้ายที่เป็นอันตรายถึงชีวิต คนส่วนใหญ่มักนึกถึงโรคมะเร็งและโรคหัวใจเป็นลำดับแรกๆ แต่จากสถิติในประเทศไทยพบว่า โรคหลอดเลือดสมองเป็นสาเหตุการเสียชีวิตก่อนวันอันควรสูงเป็นอันดับหนึ่งในเพศหญิงและสูงเป็นอันดับสองในเพศชาย รวมถึงทำให้มีอัตราตายมากกว่าโรคหัวใจขาดเลือดและโรคเบาหวานถึง 2 เท่าตัว

 

• โรคหลอดเลือดสมองคืออะไร
• โรคหลอดเลือดสมองเกิดขึ้นได้อย่างไร
• อาการโรคหลอดเลือดสมอง
• การวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง
• การรักษาโรคหลอดเลือดสมองมีกี่วิธี
• การป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง

 

โรคหลอดเลือดสมองคืออะไร

โรคที่ระบบประสาทเกิดภาวะบกพร่องเฉพาะที่อย่างเฉียบพลันจากสมองขาดเลือด อาการของโรคอาจแตกต่างกันในแต่ละบุคคลขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของสมองที่ถูกทำลาย

 

โรคหลอดเลือดสมองเกิดขึ้นได้อย่างไร

โรคหลอดเลือดสมองเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ  ดังนี้

• เส้นเลือดแตกทำให้เลือดออกในสมอง
• เส้นเลือดอุดตันโดยลิ่มเลือด ทำให้สมองขาดเลือด
• เส้นเลือดตีบตัน ทำให้สมองขาดเลือด
• ปัจจัยเสี่ยง เช่น โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง และโรคไขมันสูง การสูบบุหรี่
• ปัจจัยอื่นๆที่ทำให้สมองขาดเลือด เช่น การใช้สารเสพติด การบาดเจ็บของเส้นเลือดแดงใหญ่บริเวณลำคอ โรคมะเร็งบางชนิด โรคติดเชื้อในสมองบางชนิดและโรคทางพันธุกรรมเกี่ยวกับเลือดแข็งตัวง่ายหรือหลอดเลือดผิดปกติ

 

สังเกตอาการได้อย่างไร

โรคหลอดเลือดสมองมักจะมีอาการเฉียบพลันขึ้นมาทันที สังเกตได้ง่ายๆด้วยการทดสอบอาการที่เรียกว่าย่อๆว่า FAST

• F = Face ให้ยิงฟันหรือยิ้ม สังเกตว่าปากเบี้ยว มุมปากตกหรือไม่
• A = Arms ให้ยกแขนทั้งสองข้างขึ้นนาน 10 วินาที พบว่าแขนข้างใดข้างหนึ่งตกยกไม่ขึ้นหรือไม่
• S = Speech ให้พูดตามและสังเกตว่าพูดไม่ชัด พูดไม่รู้เรื่องหรือไม่พูดหรือไม่
• T = Time ให้รีบมาโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุดเพื่อลดความเสี่ยงในการเป็นอัมพฤกษ์อัมพาตหรือเสียชีวิต

 

วินิจฉัยได้อย่างไร

• ตรวจพบอาการแสดงที่เข้าได้กับโรคหลอดเลือดสมอง
• เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง (CT scan)
• การตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าสมอง (Magnetic resonance imaging)
• การตรวจหลอดเลือดสมองและหลอดเลือดใหญ่ที่คอ
  • CT angiography (เอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองด้วยการฉีดสารทึบรังสี)
  • MR angiography (การตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าสมองด้วยการฉีดสารทึบรังสี)
  • Carotid duplex ultrasound (การตรวจการตรวจอัลตร้าซาวด์หลอดเลือดแดงใหญ่ที่คอ)

 

รักษาได้กี่วิธี

การรักษาขึ้นอยู่กับความผิดปกติ เช่น ความผิดปกติเกิดจากหลอดเลือดตีบตันหรือเกิดจากเลือดออกในสมองเนื่องจากการที่มีหลอดเลือดฉีกขาดหรือหลอดเลือดแตก โดยมีวิธีรักษาดังนี้

• การรักษาด้วยยาสลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำ
• การใส่สายสวนหลอดเลือดและใช้อุปกรณ์ในการลากหรือดูดลิ่มเลือดที่อุดตันออก
• การให้ยาต้านเกร็ดเลือด หรือยาละลายลิ่มเลือด
• การให้สารน้ำทางน้ำเกลือ
• การควบคุมความดันโลหิต น้ำตาล และไขมันในเลือด
• การทำกายภาพบำบัดฟื้นฟู

 

ป้องกันได้หรือไม่

ทุกคนสามารถลดความเสี่ยงในการเป็นโรคหลอดเลือดสมองได้โดย

• ตรวจเช็คสุขภาพประจำปี
• ควรปรึกษาแพทย์หากมีความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูงและโรคหัวใจ
• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสหวาน เค็มและมัน
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• งดสูบบุหรี่
• เรียนรู้วิธีจัดการความเครียด

 

ศูนย์โรคระบบประสาท โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ มีบริการตรวจคัดกรองความเสี่ยงโรคหลอดเลือดสมอง เรามีทีมแพทย์ที่มีความชำนาญและประสบการณ์สูง พร้อมให้บริการวินิจฉัยและรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองอย่างครอบคลุม

 
เรียบเรียงโดย นพ. พงศธร เรืองรองหิรัญญา