โรคไขมันเกาะตับ หรือ โรคไขมันคั่งตับในเด็ก คือ ภาวะที่มีการสะสมของไขมันมากผิดปกติหรือมีการทำงานของตับผิดปกติโดยไม่ทราบสาเหตุชัดเจน ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในรูปของไตรกลีเซอไรด์อยู่ในเซลล์ตับ เด็กที่มีความเสี่ยงเป็นโรคไขมันเกาะตับ เช่น เด็กอ้วน เด็กที่เป็นโรคเบาหวาน มีไขมันในเลือดสูง เป็นไวรัสตับอักเสบซี เป็นต้น
 

• อาการ
• สาเหตุของการเกิดโรคไขมันเกาะตับในเด็ก
• ปัจจัยที่มีผลทำให้เกิดโรค
• การวินิจฉัยโรคไขมันเกาะตับในเด็ก
• ข้อดีของการตรวจ Fibroscan
• การรักษาและการป้องกัน

  

อาการ

โดยทั่วไปโรคไขมันเกาะตับมักไม่มีอาการทางร่างกาย หรืออาจมีอาการที่ไม่จำเพาะเจาะจง เช่น ไม่สบายตัว ปวดหรือแน่นท้องด้านขวาบน

 

สาเหตุของการเกิดโรคไขมันเกาะตับในเด็ก

สาเหตุของการเกิดโรคนี้มีหลายทฤษฎี แต่ที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดคือ เชื่อว่าเกิดจากการมีภาวะดื้อต่ออินซูลินทำให้ตับจับกรดไขมันอิสระเพิ่มขึ้นและลดการขนส่งกรดไขมันอิสระและไตรกลีเซอไรด์ออกจากตับ ทำให้ในที่สุดมีไขมันสะสมที่ตับผิดปกติ นำไปสู่ภาวะตับอักเสบ เซลล์ตับตายและเกิดพังผืดที่ตับ ซึ่งสุดท้ายสามารถพัฒนาไปเป็นภาวะตับแข็งได้

 

ปัจจัยที่มีผลทำให้เกิดโรค

• พันธุกรรม มียีนที่เกี่ยวข้องกับความไวของอินซูลิน, กระบวนการเผาผลาญและเปลี่ยนรูปแบบของไขมัน, การอักเสบและเกิดพังผืดในตับ
• โภชนาการ การบริโภคที่มากเกินไป ทำให้มีไขมันสะสม เกิดไขมันเกาะตับและตับอักเสบ
• การขาดการออกกำลังกาย
• การขาดสมดุลของจุลิทรีย์ในลำไส้

 

การวินิจฉัยโรคไขมันเกาะตับในเด็ก

• การตรวจเลือด เพื่อหาค่าเอนไซม์ตับสูงกว่าปกติหรือไม่
• การตรวจอัลตราซาวน์ตับ เพื่อดูว่ามีลักษณะเข้าได้กับโรคไขมันเกาะตับหรือไม่
• การตรวจตับด้วยเครื่อง Fibroscan เพื่อวัดความยืดหยุ่น พังผืดและปริมาณไขมันในตับ
• หรือ การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ CT scan ช่องท้อง
• หรือ การเจาะตรวจชิ้นเนื้อตับ

 

ข้อดีของการตรวจ

• ตรวจง่าย ได้ผลเร็ว
• ไม่ได้รับความเจ็บปวดใดๆ
• สามารถช่วยวินิจฉัยภาวะตับแข็งในระยะเริ่มแรก
• ติดตามผล และประเมินระดับความรุนแรงของตับแข็ง และช่วยในการวางแผนรักษาต่อไป

 

การรักษาและการป้องกัน

โรคไขมันเกาะตับในเด็กยังไม่มีการรักษาที่ชัดเจน เนื่องจากโรคนี้มักพบในเด็กอ้วน การรักษาจึงเป็นการปรับเปลี่ยนรูปแบบการดำเนินชีวิต เช่น

• ปรับเรื่องการบริโภคอาหาร และการออกกำลังกายที่เหมาะสม
• การลดน้ำหนักทำให้ค่าเอนไซม์ตับและไขมันในตับลดลง
• ในบางรายอาจจำเป็นต้องใช้ยาหรืออาหารเสริมตามการพิจารณาของแพทย์เพื่อป้องกันไม่ให้การอักเสบของตับรุนแรงและเกิดพังผืดที่ตับ

 
 
เรียบเรียงโดย ศูนย์กุมารเวช โรงพยาบาลบำรุงราษฎร์