Photon Counting Detector CT (PCD-CT) ร่วมกับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เป็นเทคโนโลยีทางการแพทย์ ที่ได้คิดค้นและพัฒนามานานกว่า 20 ปี และได้รับการอนุมัติจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (FDA) ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2021 เป็นการนำเทคโนโลยีควอนตัม (Quantum technology) เพื่อสร้างภาพ 3 มิติที่มีความละเอียดเหมือนจริงมากที่สุด โดยใช้ปริมาณรังสีน้อยกว่าเครื่องตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบทั่วไป (Conventional CT scan)

Photon Counting Detector CT (PCD-CT) หรือ เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบตรวจจับโฟตอน คือการพัฒนาต่อยอดจากเครื่อง CT แบบเดิมที่มีข้อจำกัดในเรื่องของการแยกพลังงานและความคมชัดของภาพ, PCD-CT สามารถวัดปริมาณโฟตอนของรังสีเอกซ์ที่ตรวจจับได้แต่ละโฟตอน ซึ่งช่วยให้ได้ภาพที่มีความคมชัดและรายละเอียดสูงขึ้นอย่างมาก อีกทั้งยังช่วยลดสัญญาณรบกวนที่ไม่ต้องการ (Noise) ในภาพลงได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ ยังใช้ปริมาณรังสีที่น้อยลงเมื่อเทียบกับ CT แบบเดิม

การผสานเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้ากับการตรวจด้วย PCD-CT ยังช่วยในการวิเคราะห์และประมวลผลภาพได้รวดเร็วและแม่นยำยิ่งขึ้น ทำให้การวินิจฉัยโรคสามารถทำได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้แพทย์สามารถให้การรักษาที่ถูกต้องเหมาะสมในเวลาที่รวดเร็ว

PCD-CT นับว่าเป็นนวัตกรรมที่จะเพิ่มประสิทธิภาพการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคอย่างก้าวกระโดด โดยเฉพาะการให้ภาพที่มีคุณภาพสูงในขณะที่ใช้ปริมาณรังสีที่น้อยลง เพื่อให้เกิดความปลอดภัยสูงสุดแก่ผู้ป่วย

• คุณภาพและความละเอียดของภาพที่เหนือชั้น: PCD-CT ใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยในการสร้างภาพที่มีความคมชัดและความละเอียดสูงมาก (ultra-high resolution) ช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคที่ซับซ้อนได้อย่างแม่นยำ เช่น ในผู้ป่วยที่มีแคลเซียมเกาะในผนังหลอดเลือด ซึ่งเครื่อง CT แบบดั้งเดิมอาจให้ผลที่ไม่ชัดเจน
• ลดความจำเป็นในการตรวจแบบรุกล้ำ: PCD-CT ช่วยเพิ่มความแม่นยำในการวินิจฉัยโรคหัวใจ ทำให้สามารถลดการตรวจหลอดเลือดหัวใจแบบรุกล้ำ (invasive coronary angioplasty) ในผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงได้
• ระยะเวลาการตรวจที่รวดเร็วขึ้น: ด้วยเทคโนโลยี Dual source CT ทำให้การตรวจใช้เวลาน้อยลง ขณะเดียวกันก็ให้ข้อมูลที่ครบถ้วนและชัดเจน อีกทั้งยังเพิ่มความสะดวกให้ผู้ป่วยด้วยอุโมงค์ขนาดใหญ่กว่าเครื่อง CT ทั่วไป
• ปริมาณรังสีที่ใช้ลดลง: PCD-CT ช่วยลดปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับ โดยยังคงคุณภาพของภาพที่ถ่ายได้อย่างสูงสุด ทำให้ปลอดภัยมากขึ้น โดยเฉพาะในผู้ป่วยเด็กและผู้ป่วยที่ต้องติดตามการรักษา เช่น ผู้ป่วยโรคมะเร็งหรือโรคเรื้อรัง
• ความสามารถในการถ่ายภาพหลายสเปกตรัม: PCD-CT สามารถบันทึกข้อมูลผ่านพลังงานหลายระดับพร้อมกัน ทำให้แยกประเภทของเนื้อเยื่อ วัดองค์ประกอบเชิงปริมาณ และวินิจฉัยโรคได้อย่างแม่นยำ เช่น หินปูนในหลอดเลือด, การวิเคราะห์องค์ประกอบของนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ ช่วยให้การวินิจฉัยรวดเร็ว แม่นยำ และเฉพาะเจาะจงมากขึ้น
• กล้อง 3D สำหรับการปรับตำแหน่งผู้ป่วย: ระบบ AI ช่วยจับภาพ 3 มิติของผู้ป่วย เพื่อปรับตำแหน่งที่เหมาะสม ทำให้ได้ภาพคุณภาพสูง ลดโอกาสที่จะต้องสแกนซ้ำและลดปริมาณรังสีที่ผู้ป่วยได้รับ

การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ด้วย Photon Counting CT (PCD-CT) ร่วมกับ AI สามารถใช้ได้กับทุกอวัยวะในร่างกาย โดยเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยต่อไปนี้:

• ผู้ป่วยเด็ก: PCD-CT ให้ภาพคุณภาพสูงโดยใช้ปริมาณรังสีต่ำ เหมาะสำหรับการตรวจหารอยโรคและความผิดปกติอื่น ๆ ในผู้ป่วยเด็ก รวมถึงช่วยลดความเสี่ยงจากการได้รับรังสีในระยะยาว
• ผู้ป่วยหัวใจพิการตั้งแต่กำเนิดและผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ: PCD-CT ช่วยตรวจหาคราบพลัคหินปูน (Plaque) และการตีบของหลอดเลือดหัวใจได้อย่างแม่นยำ เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการเจ็บหน้าอกหรือหายใจลำบาก หรือผู้ที่มีความเสี่ยงต่อภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
• ผู้ป่วยทางระบบประสาท: ให้ภาพสมองและหลอดเลือดสมองที่มีความละเอียดสูง เหมาะสำหรับการตรวจหาจุดเลือดออกขนาดเล็กในสมอง และและการวินิจฉัยโรคทางระบบประสาท
• ผู้ป่วยมะเร็ง: PCD-CT มีความละเอียดของภาพสูงและมีความไวในการตรวจจับรอยโรคขนาดเล็ก ทำให้เหมาะสำหรับการตรวจพบมะเร็งระยะเริ่มต้น เช่น มะเร็งปอด มะเร็งตับ และเนื้องอกชนิดอื่นๆ รวมไปถึงใช้ในการติดตามผลการรักษา ประเมินประสิทธิภาพของการรักษา และตรวจหาการกลับมาของโรคได้ด้วยการใช้รังสีที่น้อย
• ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดต่างๆ:  PCD-CT ในการถ่ายภาพหลอดเลือดที่มีความคมชัด ทำให้เหมาะสำหรับการตรวจหาภาวะหลอดเลือดโป่งพองหรือความผิดปกติอื่นๆ ที่ต้องการภาพที่แม่นยำ และในผู้ป่วยที่สงสัยว่ามีภาวะโรคหลอดเลือดส่วนปลาย สามารถใช้ PCD-CT ในการถ่ายภาพหลอดเลือดขาที่มีขนาดเล็กและมีหินปูนเกาะได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ช่วยในการวินิจฉัยและวางแผนการรักษา

 
นอกจากนี้ในผู้ป่วยที่ต้องการตรวจสุขภาพปอดประจำปี สามารถเลือกเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ Photon Counting CT แทนการตรวจเอกซเรย์ได้