โรคคอตีบ โรคบาดทะยัก โรคไอกรน คือ

• โรคคอตีบ (Diphtheria, D) เกิดจากพิษของเชื้อคอตีบที่ทำให้มีการอักเสบในลำคออย่างรุนแรง จนอาจทำให้หายใจไม่ได้ และอาจทำให้หัวใจวายหรือเสียชีวิตได้ เชื้อแพร่มาจากลำคอของผู้ที่เป็นพาหะ
• โรคบาดทะยัก (Tetanus, T) เกิดจากพิษของเชื้อบาดทะยักที่มักเข้าร่างกายทางบาดแผล ทำให้มีอาการชักรุนแรงจนเสียชีวิตได้ เชื้อมีอยู่ทั่วไปในสิ่งแวดล้อมสามารถนำไปสู่การเสียชีวิตของผู้ป่วยได้
• โรคไอกรน (Pertussis, P หรือ acellular Pertussis, aP) เกิดจากเชื้อไอกรน ทำให้มีอาการไอรุนแรงเป็นเวลานานหลายสัปดาห์ ในเด็กเล็กอาจไอจนรับประทานนมหรืออาหารลำบาก อาจทำให้เกิดปอดบวม ชัก และเสียชีวิตได้ เชื้อแพร่มาจากลำคอของผู้ป่วย 
• โรคคอตีบ บาดทะยัก และไอกรน สามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีน 

ใครควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน และเมื่อไร

โดยปกติการให้วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน (DTaP) จะฉีดครั้งละ 0.5 มิลลิลิตร โดยฉีดเข้ากล้ามเนื้อบริเวณต้นขาหรือต้นแขน เด็กอายุต่ำกว่า 7 ขวบควรได้รับวัคซีนรวม 5 เข็ม ตามรายละเอียดดังตาราง
 

ช่วงอายุ (ต่ำกว่า 7 ปี)
2 เดือน	4 เดือน	6 เดือน	15-18 เดือน	4-6 ปี
เข็มที่ 1	เข็มที่ 2	เข็มที่ 3	เข็มที่ 4	เข็มที่ 5

 *วัคซีน DTaP สามารถให้ร่วมกับวัคซีนชนิดอื่นได้ในครั้งเดียวกัน*

ควรทำอย่างไรหากไม่สามารถมาฉีดวัคซีนตามกำหนดนัด

ควรปรึกษาแพทย์กรณีไม่สามารถมาฉีดวัคซีนนี้ตามกำหนดหรือเลยกำหนดออกไป โดยทั่วไปสามารถฉีดต่อได้โดยไม่ต้องเริ่มต้นใหม่ สิ่งสำคัญคือควรมารับวัคซีนให้ครบตามขนาดที่แนะนำเพื่อประสิทธิผลในการป้องกันโรคของวัคซีน
 

ใครไม่ควรได้รับวัคซีน หรือควรชะลอไว้ก่อน

• เด็กที่เคยได้รับ DTaP แล้วมีอาการแพ้อย่างรุนแรงถึงขั้นเป็นอันตรายต่อชีวิต หรือแพ้ส่วนผสมในวัคซีน
• เด็กที่มีความผิดปกติที่สมองหรือระบบประสาทภายใน 7 วัน หลังจากได้รับ DTaP ไม่ควรได้รับวัคซีนในครั้งถัดไป
• เด็กที่เป็น Guillain-Barré Syndrome (GBS)
• เด็กที่มีโรคประจำตัว เช่น ชัก ลมบ้าหมู หรือปัญหาเกี่ยวกับระบบประสาท มีไข้สูง อาการปวด บวมรุนแรงหลังการฉีดวัคซีนที่ประกอบด้วยเชื้อบาดทะยัก คอตีบ หรือไอกรน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับวัคซีน
• เด็กที่มีอาการเจ็บป่วยเพียงเล็กน้อย เช่น เป็นหวัด อาจพิจารณาให้ฉีดวัคซีนได้ แต่ในเด็กที่มีอาการเจ็บป่วยในระดับปานกลางหรือรุนแรงให้เลื่อนการฉีดวัคซีนออกไปก่อนจนอาการหายจึงค่อยรับวัคซีน

 

 อาการไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดจากรับวัคซีนป้องกัน คอตีบ บาดทะยัก ไอกรน

 

อาการไม่พึงประสงค์ที่พบทั่วไปและไม่รุนแรง	ไข้ (15%-30%) บวม แดง หรือเจ็บบริเวณที่ฉีด (8%-50%) ร้องโยเย (1%-59%) อ่อนเพลีย (25%-51%) อาเจียน (4%-7%)
อาการไม่พึงประสงค์ปานกลาง-รุนแรง (หากสังเกตพบให้รีบปรึกษาแพทย์)	ชักกระตุก ไข้สูงมากกว่า 40.5 องศาเซลเซียส ร้องไห้ติดต่อกันนานมากกว่า 3 ชั่วโมงขึ้นไป (พบได้น้อย) ชัก ไม่รู้สึกตัว (พบได้น้อยมาก) อาการแพ้วัคซีนที่รุนแรง เช่น หายใจลำบาก เสียงแหบ มีเสียงวี้ดเวลาหายใจ หอบ ตัวซีด อ่อนเพลีย เวียนศีรษะ หรือหัวใจเต้นแรง (พบได้น้อยมาก)

 

การดูแลรักษาอาการไม่พึงประสงค์ที่พบทั่วไปและไม่รุนแรง

• หากมีไข้: รับประทานยาลดไข้ในขนาดที่เหมาะสม
• หากปวด บวม บริเวณที่ฉีดยา: ประคบด้วยผ้าเย็น

 

อันตรกิริยาระหว่างยา (ผลต่อยาอื่น)

ยากดภูมิคุ้มกัน เช่น สเตียรอยด์, ยาเคมีบำบัด, cyclosporine, tacrolimus อาจมีผลต่อประสิทธิภาพของวัคซีนป้องกันโรค ดังนั้นผู้ที่รับประทานยาในกลุ่มนี้หรือกลุ่มอื่นๆ อยู่ ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนที่จะรับการฉีดวัคซีน
 

เอกสารอ้างอิง

• Centers for Disease Control and Prevention. DTaP (Diphtheria, Tetanus, Pertussis) Vaccine: What You Need to Know. Available from: https://www.cdc.gov/vaccines/hcp/vis/vis-statements/dtap.html [Accessed 15 March 2022].
• UptoDate^®. Diphtheria and Tetanus Toxoids and Acellular Pertussis Vaccines (DTap [Age <7 Years] and Tdap [Age ≥7 Years]): Pediatric Drug Information. Available from: https://www.uptodate.com/contents/diphtheria-and-tetanus-toxoids-and-acellular-pertussis-vaccines-dtap-age-less-than7-years-and-tdap-age-7-years-pediatric-drug-information [Accessed 15 March 2022].