bih.button.backtotop.text

เลือกดื่มเกลือแร่ให้เป็น ชดเชยน้ำให้ถูกวิธี


     หากท่านรู้สึกอ่อนเพลียจากการสูญเสียน้ำเนื่องจากท้องเสีย อาเจียนหรือจากการออกกำลังกาย การดื่มเกลือแร่มักเป็นตัวเลือกหนึ่งที่หลายๆ ท่านนึกถึงสำหรับทดแทนน้ำที่สูญเสียไป แต่ทราบหรือไม่ว่าการเลือกดื่มเกลือแร่ทดแทนให้เหมาะสมกับสภาวะของร่างกายนั้นสำคัญเป็นอย่างยิ่ง 


เกลือแร่คืออะไร?

              “เกลือแร่” คือ แร่ธาตุที่ช่วยทดแทนการสูญเสียน้ำและแร่ธาตุต่างๆ มีคุณสมบัติช่วยเพิ่มพลังงาน แร่ธาตุและน้ำในร่างกาย โดยในแต่ละวันร่างกายต้องการเกลือแร่ในปริมาณเพียงเล็กน้อยเพื่อทำให้ร่างกายของเราทำงานได้อย่างเป็นปกติ 
 

ชนิดของเกลือแร่ที่ร่างกายต้องการมีอะไรบ้าง?

           ชนิดของเกลือแร่ แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มตามความต้องการของร่างกาย ดังนี้
 

 ชนิดของเกลือแร่

 ความหมาย

 ตัวอย่าง

1. เกลือแร่หลัก
(Macro minerals)
 

กลุ่มของแร่ธาตุที่ร่างกายต้องการมากกว่า 100 มิลลิกรัมขึ้นไป

แคลเซียม(Calcium),ฟอสฟอรัส(Phosphorus),  โพแทสเซียม(Potassium),แมกนีเซียม(Magnesium), โซเดียม (Sodium),กำมะถัน (Sulphur)และคลอไรด์ (Chloride)
 

2. เกลือแร่รอง
(Trace minerals) 

กลุ่มของแร่ธาตุที่ร่างกายต้องการน้อยกว่า 100 มิลลิกรัม แต่แร่ธาตุกลุ่มนี้ก็ยังคงมีความสำคัญต่อการทำงานของร่างกาย
 

เหล็ก(Iron),สังกะสี(Zinc),ซีลีเนียม(Selenium),ทองแดง (Copper),ไอโอดีน (Iodine),โคบอลท์ (Cobalt),ฟลูออไรด์ (Fluoride) เป็นต้น
 

  

เกิดอะไรขึ้น...หากขาดสมดุลเกลือแร่ในร่างกาย?

              การขาดสมดุลเกลือแร่สามารถพบได้ในคนที่สูญเสียน้ำในร่างกายมาก เช่น เสียเหงื่อจากการออกกำลังกาย อาเจียนหรือท้องเสีย เป็นต้น หากร่างกายเสียสมดุลเกลือแร่ในปริมาณมาก อาจมีอาการแสดงเพียงเล็กน้อย หรืออาจรุนแรงจนก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้ ตัวอย่างอาการแสดงต่าง ๆ ได้แก่ ไม่มีแรง ปากแห้ง ปากซีด ผิวแห้ง ปัสสาวะน้อยผิดปกติ หรืออาจถึงขั้นหัวใจเต้นผิดปกติ เป็นต้น

              ดังนั้น การชดเชยการสูญเสียน้ำโดยการรับประทานเกลือแร่ทดแทน เพื่อป้องกันการเสียสมดุลเกลือแร่ในร่างกายจึงเป็นสิ่งที่สำคัญและไม่ควรมองข้ามเป็นอย่างยิ่ง
 

เกลือแร่ทดแทน มีกี่ประเภท?

              เกลือแร่ทดแทนเพื่อชดเชยการสูญเสียน้ำในร่างกาย มี 2 ประเภท แตกต่างกันจากสัดส่วนของแร่ธาตุและน้ำตาลที่บรรจุในผลิตภัณฑ์ ดังนี้
 

ประเภทของเกลือแร่ทดแทน

 ความแตกต่าง

ส่วนประกอบสำคัญ

1. เกลือแร่สำหรับผู้ป่วยท้องเสีย                       (Oral Rehydration Salt , ORS) 

-จัดเป็นผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์
- ใช้สำหรับการชดเชยการสูญเสียน้ำจากการอาเจียน หรือท้องเสีย
-ผลิตภัณฑ์มักอยู่ในรูปแบบผงบรรจุซอง เพื่อนำไปละลายน้ำแล้วดื่ม
 

 มีปริมาณเกลือแร่ เช่น โซเดียม (Sodium) เป็นหลัก

2. เกลือแร่สำหรับผู้ที่เสียเหงื่อจากการออกกำลังกาย (Oral Rehydration Therapy , ORT)

 - จัดเป็นอาหารและเครื่องดื่ม
-  ใช้สำหรับชดเชยการสูญเสียน้ำภายหลังการออกกำลังกายเท่านั้น
- ผลิตภัณฑ์มักอยู่ในรูปแบบเครื่องดื่มพร้อมดื่มบรรจุขวด
 

 มีปริมาณน้ำตาล เช่น กลูโคส (Glucose) เป็นหลัก


เกลือแร่ทั้ง 2 ชนิดสามารถใช้ทดแทนกันได้หรือไม่?

           “ไม่แนะนำ” ให้ผู้ที่มีอาการท้องเสียดื่มเกลือแร่ทดแทนสำหรับการออกกำลังกาย เนื่องจากร่างกายจะสูญเสียน้ำและแร่ธาตุอย่างฉับพลันจากภาวะท้องเสียหรืออาเจียน ซึ่งควรได้รับการทดแทนในทันที แตกต่างจากการออกกำลังกายที่ร่างกายสูญเสียน้ำและน้ำตาลเป็นหลักและเสียแร่ธาตุในปริมาณที่น้อยมาก โดยในสูตรตำรับเกลือแร่ทดแทนที่กล่าวไปข้างต้น เกลือแร่สำหรับผู้ออกกำลังกายจะมีปริมาณน้ำตาลที่มากกว่า

              ดังนั้น หากผู้ป่วยท้องเสียดื่มเกลือแร่สำหรับออกกำลังกาย น้ำตาลที่มีปริมาณสูงในเครื่องดื่มจะดึงเอาน้ำเข้าสู่ทางเดินอาหารเพิ่มมากขึ้นทำให้ลำไส้บีบตัวและส่งผลให้เกิดอาการท้องเสียมากขึ้นอีกในเวลาต่อมา

              ท่านสามารถปรึกษาแพทย์ เภสัชกร เพื่อรับคำแนะนำในการเลือกรับประทานเกลือแร่ทดแทนที่เหมาะสมและปลอดภัยสำหรับภาวะร่างกายต่าง ๆ ได้


คำแนะนำสำหรับการใช้ผงเกลือแร่สำหรับผู้ป่วยท้องเสียมีอะไรบ้าง?

  • เทผงเกลือแร่ทั้งซอง ละลายในน้ำต้มสุกที่เย็นแล้ว 1 แก้ว ปริมาณ 150-250 มิลลิลิตรหรือปริมาณตามที่ฉลากข้างซองระบุ
  • ดื่มเกลือแร่โดยจิบอย่างช้าๆ แทนน้ำ เมื่อเริ่มมีอาการท้องเสียหรืออาเจียน  
  • เมื่อละลายน้ำแล้ว ควรรับประทานภายใน 24 ชั่วโมง  หากเกินกว่านั้น ไม่แนะนำให้นำมารับประทานต่อ


ข้อควรระวังในการดื่มเกลือแร่มีอะไรบ้าง?

  • ควรระมัดระวังการใช้เกลือแร่ในคนที่มีการทำงานของหัวใจและไตผิดปกติ
  • ไม่ควรใช้เกลือแร่ในคนไข้ที่มีภาวะท้องเสียอย่างรุนแรงซึ่งอาจจะนำไปสู่ภาวะขาดน้ำ โดยอาจมีอาการปากแห้ง คอแห้ง ซีด กระหายน้ำ ผิวแห้ง ปัสสาวะน้อย มีสีเข้ม สับสน แนะนำให้ควรรีบพบแพทย์
  • ไม่แนะนำให้ผสมกับนมหรือน้ำผลไม้ เนื่องจากอาจส่งผลให้ปริมาณสัดส่วนสารในสารละลายเกลือแร่เปลี่ยนแปลงได้
หากท่านต้องการสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม สามารถติดต่อได้ที่ศูนย์ข้อมูลยาโรงพยาบาลบำรุงราษฎร์ตลอด 24 ชั่วโมง


Reference:

  1. ศรีวรรณ ธีระมั่นคง. น้ำดื่มเกลือแร่...ส้ำหรับท้องเสีย หรือ วิ่งมาราธอน. 2019.2019 June 10.
    Available from: https://pharm.tu.ac.th/uploads/pharm/pdf/articles/20190328_01.pdf
  2. Health navigator New Zealand. Oral rehydration salts. 2019.2019 June 10.
    Available from: https://www.healthnavigator.org.nz/medicines/o/oral-rehydration-salts/
  3. อภัย ราษฎรวิจิตร. โออาร์เอส (ORS: Oral rehydration salt) หรือ ผงละลายเกลือแร่ (Electrolyte powder packet). 2019 June 10.  Available from: http://haamor.com/th/โออาร์เอส/   
  4. Medthai. ผงเกลือแร่โออาร์เอส (ORS) สรรพคุณ วิธีใช้ ผลข้างเคียง ฯลฯ. 2019 June 10. Available from: https://medthai.com/ผงเกลือแร่โออาร์เอส
  5. Mayoclinic. Dehydration. 2019. 2019 June 10.
    Available from: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dehydration/symptoms-causes/syc-20354086


Contact information: Drug Information Service ศูนย์ข้อมูลยาโรงพยาบาลบำรุงราษฎร์
Tel: +66(0) 2 011 3399 Email: [email protected]
รายละเอียดเพิ่มเติม กรุณาติดต่อ:

แพ็กเกจที่เกี่ยวข้อง

Related Health Blogs