.jpg "5-Ways-to-Prevent-Diabetes-500x450-(2).jpg")
ဆီးချိုရောဂါ (သွေးချိုဟုလည်းအများသိကြသည်) သည် ကမ္ဘ ာတစ်ဝှမ်း အဖြစ်အများဆုံး နာတာရှည်ရောဂါတစ်ခု ဖြစ်နေသည်မှာ စိတ်မကောင်းစရာပင်။ ဆီးချိုရောဂါကြောင့် သွေးတွင်းသကြားဓါတ်မြင့်တက်ပြီး အချိန်တစ်ခုတွင် အရေးကြီးအင်္ဂါများဖြစ်သော ဦးနှောက်၊ နှလုံး၊ ခြေလက်တို့ရှိအာရုံကြောများ၊ မျက်လုံးနှင့်ကျောက်ကပ်တို့ကို ထိခိုက်လာနိုင်သည်။ သေချာကုသမှုမယူသူများတွင် မျက်စိကွယ်ခြင်းအပါအဝင် ဆိုးရွားသော ကိုယ်ခန္ဓာမသန်စွမ်းမှုများ ဖြစ်စေကာ တစ်နှစ်လျှင် ဆီးချိုကြောင့်သေဆုံးရသူ ၃.၄ သန်းခန့်ရှိသည်။ ကောင်းသတင်းမှာ ဆီးချိုကို ဆေးသောက်ပြီး နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံ ထိန်းသိမ်းမည်ဆိုပါက သာမန်ကျန်းမာသော လူကောင်းအတိုင်း သက်ရှည်စွာနေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
ဆီးချိုအမျိုးအစား (၂) မျိုးရှိပါသည်။ အမျိုးအစား (၁) ဆီးချိုတွင် ခန္ဓာကိုယ်မှ အင်ဆူလင် (သကြားဓါတ်ကို ခန္ဓာကိုယ်အား အသုံးပြုစေသောဟော်မုန်း) မထွက်တော့ပေ။ ဆီးချိုအမျိုးအစား (၂) သည် ထွက်သောအင်ဆူလင်ကို ခန္ဓာကိုယ်မှကောင်းစွာ မတုန့်ပြန်ခြင်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် အမျိုးအစား (၂) သည် ပိုအဖြစ်များပြီး ဆီးချိုဝေဒနာရှင်များ၏ ၉၀-၉၅% ခန့်ရှိသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ၏အဆိုအရ လူပေါင်းသန်း ၄၂၂ ကျော်တွင် ဆီးချိုပုံစံတစ်မျိုးမျိုးရှိနေကြသည်။
ထိုကြောင့် ဆီးချိုးကိုကာကွယ်နိုင်သော နည်းလမ်း (၅) သွယ်ကို မျှဝေလိုပါသည်။
လေ့ကျင့်ခန်း
ပုံမှန်ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားလုပ်ခြင်းသည် ဆီးချိုထိန်းရန် သို့မဟုတ် ကာကွယ်ရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်ပဲ ကြာရှည်စွာမလှုပ်မရှားနေခြင်းသည် ရောဂါကို အားပေးသည်။ ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါက ကြွက်သားများ၏ အင်ဆူလင်အသုံးပြုခြင်းနှင့် သကြားဓါတ်စုပ်ယူခြင်းစွမ်းရည်ကို တိုးတက်စေသည်။ လေ့ကျင့်ခန်းသည် အင်ဆူလင်ထုတ်သောဆဲလ်များ ဝန်ပိခြင်းကိုလည်း သက်သာစေသည်။ လေ့ကျင့်ခန်း၏ အကျိုးကျေးဇူးနောက်တစ်ခုမှာ ကိုယ်အလေးချိန်ကျစေခြင်း ဖြစ်သည်။ တစ်ပတ် ၅ ရက်၊ ၁ ရက် မိနစ် ၃၀ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်နိုင်ပါက သွေးပေါင်ချိန်ကောင်းစေပြီး ကိုလက်စထရောအဆီအတွက်လည်း ကောင်းသည်။ လေ့ကျင့်ခန်းသည် ဆီးချိုတိုက်ဖျက်ရန် ပထမဆုံးနှင့်အကောင်းဆုံးနည်းဖြစ်သည်။
ကျန်းမာသောအစားအစာ
ကျန်းမာသောအစားအစာသည်လည်း ဆီးချိုကာကွယ်၊ ထိန်းသိမ်းရန် အရေးကြီးသည်။ အချိုရည်များကိုရှောင်ပြီး ရေ သို့မဟုတ် မချိုသောလက်ဖက်ရည်၊ ကော်ဖီသောက်ပါ။ အချိုရည်သောက်လေ့ရှိသော ကလေး၊ လူကြီးများသည် အဝလွန်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ချေများသည်။ ထို့အပြင် အချိုရည်များသည် အင်ဆူလင်ယဉ်ပါးမှုကို ပိုဖြစ်စေနိုင်သည်။
“မကောင်းသောအဆီများ” ကိုရှောင်ပြီး “ကောင်းသောအဆီများ” ကိုစားသုံးပါ။ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် အစေ့အဆံများမှရသည့် ကောင်းသောအဆီများသည် ကြွက်သားများထဲရှိ အင်ဆူလင်လက်ခံဆဲလ်များမှ သကြားဓါတ်အားလက်ခံမှုကို တိုးပွားစေခြင်းအားဖြင့် အမျိုးအစား (၂) ဆီချိုကာကွယ်ရေးတွင် ကူညီနိုင်သည်။
အဆင့်ဆင့်ပြင်ဆင်ထားသော ကစီဓါတ်ကြွယ်ဝသည့်အစားအစားများဖြစ်သည့် ပေါင်မုန့်အနု၊ ဖွေးနေသောဆန်စသည်တို့ကို အကန့်အသတ်နှင့်စားပါ။ ၎င်းတို့သည် သွေးတွင်းသကြားဓါတ်နှင့် အင်ဆူလင်ပမာဏကို မြင့်တက်စေသည်။ နီမြန်းသောအသားများစားသုံးခြင်းကို ကန့်သတ်ပြီး ကြက်ဘဲ သို့မဟုတ် ငါးတို့မှရသော ကျန်းမာသည့်ပရိုတင်းအသားဓါတ်ကို များများစားပါ။
ကျန်းမာသော ကိုယ်အလေးချိန်
အဝလွန်ခြင်းသည် ဆီးချိုအမျိုးအစား (၂) ဖြစ်ရခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်။ အဝလွန်ခြင်းကြောင့် ဆီးချိုဖြစ်နိုင်ချေသည် သာမန်အလေးချိန်ရှိသောသူနှင့်စာလျှင် အဆ ၂၀ မှ ၄၀ ခန့်ပိုများသည်။ မျှတသော အာဟာရပါသည့် ကျန်းမာသောအစားအစာ စားသုံးခြင်းနှင့် လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ခြင်းသည် ဆီးချိုကိုလုံးဝထိန်းချုပ်ရုံမက ကာကွယ်ရန်ပင် ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်။ ဆီးချိုကာကွယ်ရေးအစီအစဉ်မှပြုလုပ်သော သုတေသနတစ်ခုတွင် နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံပြောင်းခြင်းကြောင့် ၃ နှစ်အကျော်တွင် ဆီးချိုဖြစ်နှုန်း ၅၈% ကျဆင်းသွားသည်ကို အခြားမပြုလုပ်သောအုပ်စုနှင့်ယှဉ်ပြီးတွေ့ရသည်။ နောက်တွေ့ရှိချက်တစ်ခုမှာ ကိုယ်အလေးချိန် ၁ ကီလိုဂရမ်လျော့တိုင်း ဆီးချိုဖြစ်နှုန်းအန္တရာယ် ၁၆% လျော့နည်းခြင်းဖြစ်သည်။ ဤအချက်သည် ကျန်းမာသော ကိုယ်အလေးချိန်ရှိနေစေဖို့ စိတ်တွန်းအားတစ်ခုဖြစ်သည်။
ဆေးလိပ်ရှောင်ခြင်း
ရောဂါထိန်းချုပ်ခြင်းနှင့်ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) ၏အဆိုအရ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကြောင့် ဆီးချိုဖြစ်နှုန်း ၃၀-၄၀% တိုးစေသည်။ ဆီးချိုရှိပြီးသောသူများ ဆေးလိပ်သောက်ပါက အဖြစ်များသောနောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ ပိုမိုကြီးမားမည်ဖြစ်သည်။ နှလုံးနှင့်ကျောက်ကပ်ရောဂါ၊ ခြေထောက်နှင့်ခြေချောင်းများတွင် သွေးလျှောက်နည်းခြင်း၊ ဆီးချိုကြောင့် မျက်စိမှုန်ခြင်း၊ ခြေလက်ထုံကျင်ခြင်းတို့သည် ဆီးချိုသမားဆေးလိပ်သောက်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဆေးလိပ်မသောက်သူများ အစလုပ်ပြီးမသောက်ပါနှင့်။ ဆေးလိပ်နှင့်ဆီးချိုသည် တိုက်ရိုက်ဆက်သွယ်မှုရှိပြီး အခြားမကောင်းသော ကျန်းမာရေးအခြေအနေများလည်း ကြုံရနိုင်သည်။
ပုံမှန်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်း
မိမိတွင် ဆီးချိုရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ၊ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသည်ဖြစ်စေ၊ မရှိသည်ဖြစ်စေ ပုံမှန်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးခြင်း/ ဆီးချိုစစ်ဆေးခြင်းသည် သင့်၏လက်ရှိကျန်းမာရေးအခြေအနေနှင့် အနာဂတ်ကျန်းမာရေးအခြေအနေအတွက် အရေးပါသောအချက်အလက်များပေးနိုင်ပါသည်။ ဆီးချိုစစ်ဆေးရာတွင် သွေးတွင်း (၃) လပျမ်းမျှသကြား (Hb A1C) နှင့် ဆီးထဲရှိ အယ်လ်ဗျူမင်ပမာဏကိုတိုင်းတာသည်။ ပုံမှန်ထက်များနေပါက ဆီးချိုဖြစ်နိုင်ချေရှိသည် သို့မဟုတ် ဖြစ်နေပြီးလည်းဖြစ်နိုင်သည်။ ဘမ်ရွန်ဂရက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဆေးရုံကြီးရှိ ဆီးချိုရောဂါအစီအစဉ်မှ ရောဂါကာကွယ်ခြင်း၊ ရှာဖွေခြင်းနှင့်ကုသခြင်းအား ဆောင်ရွက်ပေးနေပါသည်။ ဆီးချိုအကြို (Pre-diabetes) ဖြစ်နေခြင်းကိုသိအောင်လုပ်ခြင်းမှအစ ဆီးချိုကြောင့်ပျက်စီးသည့် မျက်စိကိုကုသခြင်းအပါအဝင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်အမျိုးသမီးများတွင် ယာယီဖြစ်တတ်သောဆီးချို (Gestational Diabetes) အထိ ဘမ်ရွန်ဂရက်တွင် ဆီးချိုဝေဒနာရှင်များအတွက်လိုအပ်သော ကုသရေးနှင့်ပညာပေးအစီအစဉ်များဖြင့် သာမန်လူကောင်းတစ်ဦးနီးပါး နေထိုင်နိုင်ရန် စောင့်ရှောက်ပေးလျက်ရှိနေပါသည်။
ဆီးချိုကာကွယ်ခြင်းသည် ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဆီးချိုရောဂါအန္တရာယ်ကိုသိရန် အရေးကြီးပါသည်။
ဆီးချိုရောဂါနှင့် ကာကွယ်ခြင်းအကြောင်း ပိုမိုသိရှိလိုပါက ဘမ်ရွန်ဂရက်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဆေးရုံကြီးရှိ ဆီးချိုဌာနတွင် ယနေ့ပဲရက်ချိန်းယူလိုက်ပါ။ ဆီးချိုဌာနသည် ဘမ်ရွန်ဂရက် ဆေးခန်းအဆောက်အဦး ၁၉ ထပ်တွင် တည်ရှိပြီး ဖုန်း +၆၆ ၂၀၁၁ ၂၂၂၂ သို့ခေါ်ဆိုနိုင်ပါသည်။