តម្រងនោម៖ ជាវីរបុរសដ៍ស្ងប់ស្ងាត់ក្នុងការការពារសុខភាពរបស់អ្ន

 
តម្រងនោមរបស់យើងគឺជាសរីរាង្គដ៏សំខាន់ដែលបំពេញមុខងារទ្រទ្រង់ជីវិតជារៀងរាល់ថ្ងៃ— ប៉ុន្តែពួកគេតែងតែទទួលបានការយកចិត្តទុកដាក់តិចតួច រហូតដល់មានបញ្ហាកើតឡើង។ រាងដូចសណ្តែក ហើយស្ថិតនៅជ្រៅក្នុងពោះ, តម្រងនោមមានសារៈសំខាន់ក្នុងការរក្សាតុល្យភាពខាងក្នុងនៃរាងកាយ។ ការស្វែងយល់ពីរបៀបដែលពួកគេធ្វើការ, អ្វីដែលអាចខុស, និងហេតុអ្វីបានជាការរកឃើញទាន់ពេលវេលាមានសារៈសំខាន់ណាស់ដើម្បីថែរក្សាសុខភាពរយៈពេលយូអង្វែង។

 

តើតម្រងនោមធ្វើអ្វីខ្លះ?

តម្រងនោមដើរតួជាប្រព័ន្ធចម្រោះធម្មជាតិរបស់រាងកាយ។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ពួកគេត្រងឈាម ១៥០-១៨០ លីត្រ, យកកាកសំណល់ចេញ, សារធាតុរាវលើសចេញ, និងជាតិពុលតាមរយៈបណ្តាញស្មុគ្រស្មាញនៃតម្រងតូចៗដែលហៅថា ណេហ្វរុន (nephrons) ។ តម្រងទាំងនេះធានាថាសារធាតុចិញ្ចឹមសំខាន់ៗត្រូវបានស្រូបចូលទៅក្នុងចរន្តឈាមឡើងវិញ ខណៈដែលកាកសំណល់ត្រូវបានបញ្ចេញតាមទឹកនោម។

 
ប៉ុន្តែ​តួនាទី​របស់​ពួកគេ​បាន​ពង្រីក​ឆ្ងាយ​ហួស​ពី​ការ​យក​កាកសំណល់​ចេញទៅទៀត។ តម្រងនោមមានសុខភាពល្អផងដែរ៖

• គ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាមដោយការបញ្ចេញអរម៉ូនដែលមានឥទ្ធិពលលើការពង្រីកសរសៃឈាម និងបរិមាណឈាម។
• ជំរុញការផលិតកោសិកាឈាមក្រហមតាមរយៈ erythropoietin ដែលជាអរម៉ូនដែលជំរុញសកម្មភាពខួរឆ្អឹង។
• ធ្វើឱ្យសកម្មវីតាមីន D ដែលចាំបាច់សម្រាប់ឆ្អឹងរឹងមាំ និងសុខភាពប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ

 

ជំងឺតម្រងនោម៖ ជាការគំរាមកំហែងដ៍ស្ងប់ស្ងាត់

ជំងឺតម្រងនោមច្រើនតែវិវឌ្ឍដោយគ្មានរោគសញ្ញាច្បាស់លាស់។ ជំងឺទៅបំផុត, គឺជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ (CKD), វាអាចវិវត្តយឺត ៗ ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ។ រហូតដល់​ពេល​ដែល​មាន​រោគ​សញ្ញា​គួរ​ឱ្យ​កត់​សម្គាល់​ដូច​ជា​អស់កម្លាំង, ហើម, ឬ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​នៃ​ការ​នោម​លេច​ឡើង, នោះមានន័យថា ការខូចខាតតំរងនោមដ៏សំខាន់អាចមានវត្តមានរួចហើយ។

 
មូលហេតុ និងហានិភ័យសំខាន់ៗរួមមាន៖

• ជំងឺទឹកនោមផ្អែម
• លើសឈាម
•  ប្រវត្តិគ្រួសារមានជំងឺតម្រងនោម
• ការប្រើប្រាស់ថ្នាំមួយចំនួនញឹកញាប់ ឬការប៉ះពាល់នឹងជាតិពុល

 
ទុកចោល ដោយគ្មានការត្រួតពិនិត្យ, ជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ (CKD) អាចនាំឱ្យខ្សោយតម្រងនោម និងឈានដល់ការលាងឈាម ឬការប្តូរតំរងនោមជាដើមបើចាំបាច់។
 

ហេតុអ្វីបានជាការរកឃើញទាន់ពេលមានសារៈសំខាន់

ការរកឃើញជំងឺតម្រងនោមទាន់ពេលវេលាអាចធ្វើអោយលទ្ធផលប្រសើរយ៉ាងខ្លាំង។ ជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ CKD ជាធម្មតាមិនមានរោគសញ្ញានៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងឡើយ, ការពិនិត្យយ៉ាងទៀងទាត់គឺមានរៈសំខាន់ណាស់ - ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលមានកត្តាហានិភ័យដូចជាជំងឺទឹកនោមផ្អែម, ជំងឺលើសឈាម, ឬប្រវត្តិគ្រួសារមានបញ្ហាតម្រងនោម។

 
អត្ថប្រយោជន៍នៃការរកឃើញទាន់ពេលរួមមាន:

• ពន្យាការវិវត្តន៍ទៅមុខតាមរយៈថ្នាំ និងការផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ
•  គ្រប់គ្រងផលវិបាក ដូចជាសម្ពាធឈាមខ្ពស់ ឬភាពស្លេកស្លាំង មុនពេលវាកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ
• ធ្វើផែនការព្យាបាលអោយកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព, រួមមានជម្រើសដូចជា ការលាងឈាម ឬការប្តូរតម្រងនោមជាដើម
•  កាត់បន្ថយការចំណាយរយៈពេលវែងដោយជៀសវាងការចូលសង្រ្គោះបន្ទាន់ ឬការព្យាបាលដំណាក់កាលចុងក្រោយជាដើម។
   

 

វិធីថែរក្សាតម្រងនោមឱ្យមានសុខភាពល្អ

ការពារតម្រងនោមរបស់អ្នក មិនតម្រូវឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរខ្លាំងនោះទេ—គ្រាន់តែមានទម្លាប់ជាប់លាប់មួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ៖

• រក្សាជាតិទឹកអោយបានគ្រប់គ្រាន់៖ ទឹកជួយលាងសម្អាតកាកសំណល់ និងជួយដល់មុខងារតម្រងនោមដ៏ល្អប្រសើរ។
• ញ៉ាំអាហារដែលជំនួយដល់តម្រងនោម៖ ផ្តោតលើអាហារទាំងមូល និងកាត់បន្ថយអំបិល, ស្ករ, និងអាហារកែច្នៃ។
• គ្រប់គ្រងសម្ពាធឈាម និងជាតិស្ករក្នុងឈាម៖ កម្រិតដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃការខូចខាតតម្រងនោម។
• ធ្វើលំហាត់ប្រាណឱ្យបានទៀងទាត់៖ ជួយដល់ការគ្រប់គ្រងទម្ងន់ និងសុខភាពសរសៃឈាមបេះដូង
• ជៀសវាងការជក់បារី និងកំណត់ការផឹកគ្រឿងស្រវឹង៖ ទង្វើទាំងពីរនេះ រួមចំណែកដល់ការខូចខាតតម្រងនោមទៅតាមពេលវេលា។

ប្រសិនបើអ្នកមានហានិភ័យខ្ពស់ ការត្រួតពិនិត្យសុខភាពជាប្រចាំ រួមទាំងការធ្វើតេស្តឈាម និងទឹកនោមគឺចាំបាច់បំផុត។ នៅមន្ទីរពេទ្យអន្តរជាតិ បាំរុងរ៉ាដ ជំងឺតម្រងនោមដំណាក់កាលដំបូងអាចត្រូវបានរកឃើញតាមរយៈការពិនិត្យយ៉ាងទូលំទូលាយ។ ហើយអ្នកជំងឺទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការថែទាំក្រោមការណែនាំពីគ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកតម្រងនោមដែលមានបទពិសោធន៍។ មជ្ឈមណ្ឌលតម្រងនោម បាំរុងរ៉ាដ ផ្តល់ជូននូវការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យកម្រិតខ្ពស់ និងផែនការព្យាបាលផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីគាំទ្រដល់សុខភាពតម្រងនោមនៅគ្រប់ដំណាក់កាល។

 

យោបល់ចុងក្រោយ

តម្រងនោមរបស់អ្នកអាចដំណើរការដោយស្ងប់ស្ងាត់នៅពីក្រោយឆាក, ប៉ុន្តែតួនាទីរបស់ពួកគេក្នុងការថែរក្សាសុខភាពរបស់អ្នកគឺតិចតួច។ ពីការច្រោះកាកសំណល់ ដើម្បីធ្វើអោយមានតុល្យភាពសារធាតុចិញ្ចឹម និងអរម៉ូន, ពួកគេគឺជាវីរបុរសដ៍ស្ងៀមស្ងាត់ពិតប្រាកដ។ ដោយ​មើល​ឃើញ​ពី​របៀប​ដែល​ជំងឺ​តម្រងនោម​អាច​វិវត្តទៅមុខ, ការយល់ដឹង និងការត្រួតពិនិត្យសុខភាពយ៉ាងសកម្ម គឺជាការការពារដ៏ល្អបំផុតរបស់អ្នក។ បោះជំហានទៅមុខឥឡូវនេះ - មិនត្រឹមតែប្រកាន់យកទម្លាប់ដែលមានសុខភាពល្អប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ត្រូវពិគ្រោះយោបល់ជាមួយការថែទាំឯកទេសរបស់យើងនៅពេលចាំបាច់- អាចជួយការពារតម្រងនោមរបស់អ្នកបានច្រើនឆ្នាំផងដែរ។

 
 

បានពិនិត្យដោយវេជ្ជបណ្ឌិត Janewit Wongboonsin